[Đà Giang tạp ký] Vũ Thanh

 

(Ảnh Sông Đà về đêm – Quỳnh Phạm)

Mưa như trút đổ, cơ hồ Trời cao đang khóc thay nhân loại, giữa quay cuồng của cuộc mưu sinh, con người chẳng được một phút ngơi nghỉ, ngay cả một phút yếu lòng, một giọt lệ ấm cũng trở nên xa xỉ thì cơn mưa lại trở thành niềm an ủi hiếm hoi.

Mưa dội trên mái nhà, chảy dọc xuống khoảng tường bong tróc nham nhở rêu xanh và cuốn phăng cả bụi bặm bám dày. Có lẽ, đời người nên có những cơn mưa như thế, tàn nhẫn, đớn đau nhưng tạnh rồi thì lòng lại yên ổn an bình, mọi thứ trở nên thanh sạch như thuở nguyên sơ.

  Tôi luôn thích cái cảm giác mưa rơi vào khoé môi, xoà lên mi mắt thay người nhỏ lệ. Nhưng lúc ấy lòng lại trống trải lạ. Nói với Tri Nhân rằng mưa lạnh quá, nhưng nào phải do mưa mà nó toả ra từ cốt tuỷ. Cổ Long từng viết một câu: “Năm tháng tất tả, thình lình mất hết. Được một bạn tri tâm rồi, chết cũng không hối tiếc.” Trời Nam đất Bắc, chỉ đành vỗ gối nuốt uất ức cách biệt xa xôi. Giữa tiết trời se se, mọi ưu phiền đã bị khoá chặt ngoài ngõ sâu đường vắng, đêm tĩnh mịch thu vào chén Bạch Hạc đượm hương cốm non thơm ngọt và nghĩa tình bạn hữu vong niên, thưởng trà lúc này càng tăng thêm ý vị nhân sinh.

  Một mình bôn ba, đáy mắt vương gió bụi, trái tim chằng chịt vết thương kết sẹo, đêm thao thức chẳng ngủ, nghe tiếng mưa gõ nhịp cũng đủ phân ưu. Cứ nghe mưa suốt đêm, bỗng nhớ tới bài thơ “Thính vũ” của Nguyễn Trãi:

“Vò võ phòng trai vắng,
Suốt đêm nghe tiếng mưa.
Não nùng rung gối khách,
Thánh thót mấy canh dư.
Cách trúc khua song nhặt,
Hoà chuông động giấc mơ.
Ngâm rồi vẫn chẳng ngủ,
Đứt nối đến tờ mờ.”(1)

  Những giọt mưa ấy xuyên qua thời gian, xuyên qua không gian quánh đặc, rơi lẫn vào quá khứ và tương lai, không rõ đã làm nhoè nét mực của ai… Hay là đã rỏ vào tấm lụa hoạ mấy vần tài hoa của Ức Trai tiên sinh năm đó? Họ Nguyễn thăng trầm trong bể hoạn, từng có lòng cầu Phật, kết bạn với thiền sư Đạo Khiêm nhưng tới phút cuối vẫn có chấp niệm chẳng thể buông xuống, rước vào mình cái hoạ tru di. Chuyện xưa tuy đã phai dấu, nhưng còn nhức nhối tới tận hôm nay mặc cho hậu thế kiếm tìm sự thật. Có điều, chân chân giả giả, lịch sử trí trá, liệu chúng ta có thể tìm thấy bao nhiêu phần của câu chuyện cách đây nửa thiên niên?

Năm nay không có mưa Ngâu, tiết trời gay gắt, đêm oi nồng. Bỗng nhiên nghĩ, liệu rằng mối tình trải vạn năm của Ngưu Lang, Chức Nữ có còn vẹn nguyên? Nàng là người nơi tiên giới, lòng không đổi. Thế nhưng Lang lại là kẻ chốn hồng trần sâu vạn trượng, liệu có thể giữ tấm chân tình giữa sự mê hoặc của trần thế? Chỉn e, truyền kỳ mà chúng ta ngưỡng mộ đã kết thúc từ lâu: Ngưu Lang không bước về Ô Thước, nhất quyết đoạn tình, lấy một cô thôn nữ hiền lành làm vợ, sinh con đẻ cái, tiếp tục luân hồi; Chức Nữ lặng rơi nước mắt, ngày ngày nhìn bể trần cuồn cuộn, lắng nghe những bi hoan li hợp của chúng sinh. Và cũng có thể, thế nhân đã biết trước kết cục của câu chuyện ấy, tuy nhiên vẫn cố chấp, giữ lại chút ấm áp giữa nhân gian lạnh lẽo hỗn tạp này.

Trong một đời người có biết bao nhiêu điều trúc trắc xảy đến, thảy đều khiến chúng ta không kịp trở tay. Bởi thân còn mải mê với ảo cảnh mà không biết rằng một ngày kia sẽ bị cướp sạch mọi thứ. Trách lòng người đổi thay, sao không biết gió mây luôn biến dịch, chỉ có nhật nguyệt là trường tồn mãi mãi. Bữa tiệc nào cũng sẽ tàn, cuộc cờ nào cũng sẽ tan, hoa thơm rồi cũng sẽ nát thành bùn, người có vẻ vang cũng chỉ là cát bụi theo thời gian.

Đã về khuya, đêm nay vẫn nghe tiếng mưa tựa ngọc vỡ đêm cũ. Bèn trở dậy pha trà. Biết bao cuộc tương ngộ, là duyên hay nghiệt cũng xin tan theo lá trà xoay vần trong chén.

Tôi vẫn yêu cảnh mai rụng hiên vắng, lật một trang sách, châm chén trà nhạt, ngóng mưa xuân lất phất, đời này thong dong chẳng lo chẳng phiền. Hạnh phúc ấy tuy đạm bạc giản đơn nhưng thực ra rất khó cầu được. Chớp mắt, hạ tàn. Rồi mai thu sẽ lại sang, ngóng cúc giậu đông, giọt sương giá…

(1) Bản dịch của nhóm Đào Duy Anh.

Hoài Nhân – Hiên Đà Giang – 5/10/2015